Hiện nay có rất nhiều sâu bệnh hại cây
mai vàng, nhiều nhà vườn và người chơi mai phải đau đầu tìm mua loại thuốc trừ
sâu cho cây mai vàng, vì đặc tính của nhiều loại sâu bệnh hay bị lờn thuốc nên
phải dùng thay đổi nhiều loại thuốc khác nhau để phòng trừ sâu bệnh trên cây
mai: như rệp sáp, bọ trĩ trên cây mai vàng.
Vậy loại thuốc nào thường được dùng
để trừ sâu cho cây mai vàng, cách phun thuốc sâu cho mai như thế nào cho hợp
lý. Hoa mai Bình Địnhxin mời các bạn cùng đón xem bài chia sẽ bên dưới.
Thuốc
điều trị bệnh cho mai được gọi chung là thuốc bảo vệ thưc vật (BVTV), thực sự
nó không phải là thuốc mà là một lọai hóa chất có tác dụng tiêu diệt côn trùng,
tiêu diệt mầm bệnh của mai. Khi sử dụng thuốc BVTV cần chú ý:
Liều
lượng có ghi rõ trong nhãn, cùng lọai thuốc đó, nếu trị bệnh nầy thì pha loãng
hơn, trị bệnh khác thì pha đậm đặc hơn. Pha không đúng liều lượng thì không những
không diệt được bệnh mà còn làm cho bệnh “lờn” thuốc. Pha quá liều thì bệnh không
hết mà cây bị chết hoặc bị mất sức do nhiễm độc .
Khi
sử dụng thuốc BVTV cần chú ý đến vấn đề gì?
Thuốc
BVTV hiện nay rất đa dạng. Danh mục thuốc BVTV được ban hành năm 2008 theo Quyết
định số: 49/2008/QĐ-BNN ngày 27 tháng 3 năm 2008 thì thuốc trừ sâu có đến 292
hoạt chất với 959 tên thương phẩm, thuốc trừ bệnh có đến 221 hoạt chất và 654
tên thương phẩm, thuốc kích thích có 44 hoạt chất với 102 tên thương phẩm. Tất
cả có1983 tên thương phẩm (gồm 696 hoạt chất).
Danh
mục nhiều đến như thế thì rất khó để chọn lựa và cũng rất khó khi ta muốn chọn
loại thuốc nầy để sử dụng thì cửa hàng lại bán loại thuốc kia. Sử dụng thuốc cần
chú ý đến hóa chất chính (common name
- họat chất là chất chính gây độc với dịch hại) của thuốc chứ
đừng đặt nặng quá tên thuốc (trade name)
vì mỗi hãng bào chế đều có thể lấy những tên thương mại khác nhau.
Nếu
ta không để ý đến họat chất thì có thể ta dùng nhiều loại nhưng cũng là một loại,
việc này sẽ dẫn tới bệnh lờn thuốc. Để tránh việc lờn thuốc ta không nên chỉ
dùng một lọai có cùng họat chất trong một thời gian dài.
Cũng
cần nói thêm là trong thuốc trị bệnh có họat chất là chính nhưng kèm theo họat
chất đó là “chất phụ gia” cũng có một giá trị nhất định, chất phụ gia nầy là bí mật của
hãng bào chế, nó là chất xúc tác làm tăng hiệu quả của thuốc BVTV (chất phụ gia
phun trên lúa khác với chất phụ gia phun trên cây mai, cà phê…). Chỉ có xài rồi mới biết được thuốc BVTV của hãng nào tốt hơn hãng nào.
Ví
dụ:
Với hoạt chất Abamectin thì có đến 71 thương hiệu khác
nhau mà mỗi thương hiệu lại có từ 1 đến 4 loại (phần đuôi của tên như EC, WP,
WG… cho biết thuốc định dạng thế nào như nhũ dầu, bột tan, huyền phù…), Hoạt chất
Abemectin kết hợp với hoạt chất khác cũng có đến 53 thương hiệu khác nhau.
Xin
cung cấp cho các bạn một số hoạt chất thường dùng, phần trong dấu () là các hiệu thuốc tham khảo vì có thể nơi các bạn mua không có các hiệu thuốc
đó.
* Họat chất trị bệnh nấm lá:
- Copper Oxychloride (Coc 85WP, Vidoc..)
- Mancozeb (Dithane M45,Penncozeb 80WP,
- Copper Oxychloride 39%+Mancozeb 30% (Coc-Man)
Ngoài
ra còn có một số các hoạt chất khác:
- Hexaconazole (Anvil 5SC, Calihex 5SC,Tungvil 5SC…)
- Benomyl 25%+ Copper Oxychloride 25% (Vicben C 50BTN)
- Carbendazim (Carbenzim,Bavistin, Arin )
- Diniconazole (Niccozole 25SC, Dara-Win 12.5 WP,Sumi – Eight
12.5…)
- Expoxiconazole (Opus 75 EC, Cayper ..)
* Các họat chất trị côn trùng chích, hút
(nhện đỏ, bọ trỉ, bọ xít…)
* Hoạt chất trị bọ trĩ: Imidacloprid (Confidor , Admide, Amitox, Amico Canon ,
Jiami…)
* Hoạt chất trị sâu rầy: Imethoate (Bi 58,Canthoate, Binh 58,Tigithion,Nugor …),
Cypermethrin (Sherpa, Cyperan, Shertox…), Thiamethoxan (Actara,
Alfaza…).
* Hoạt chất trị sâu rầy, bọ trĩ, nhện đỏ:
Methomyl (Lannate, Confilex –loại độc cao, cần hạn chế sử dụng)
Fenpyroxinate , Pirodoben…
* Hoạt chất trị sâu, rầy, nhện đỏ, bọ trĩ: Abamectin
(Vibamec, Aremec, Azimex, Bamectin…).
*
Hoạt chất trị lọai rệp sáp: Methidathion
(Suppracide ,Suprathion)
* Hoạt chất trị tuyến trùng: Cytokinin (Sincocin 0.56SL), Chitosan
(Stop 5DD, 15WP )
- Lưu ý: Nhiều thuốc BVTV
không những chỉ có một hoạt chất mà có thể kết hợp từ hai, ba hoạt chất cho một
tên thuốc.
Thuốc
BVTV có 2 nhóm:
Một có nguồn gốc hoá chất và một có nguồn
góc vi sinh. Thuốc có nguồn gốc hoá chất thông thường rất
độc cho môi trường, ta chỉ nên sử dụng các chất nằm trong danh mục cho phép sử
dụng của Cục trồng trọt mà thôi, vì những chất nầy sau một thời gian sử dụng từ
5 đến 15 ngày thì phân hủy hết, những loại bị cấm thì không bị phân hủy hoặc tồn
tại trong môi trường rất lâu làm ảnh hưởng đến sức khoẻ cộng đồng. Thuốc có nguồn
góc hóa chất thì khi tiêu diệt đối tượng cần diệt thì nó diệt luôn những con
thiên địch làm mất cân bằng sinh thái.
Loại thứ hai có nguồn gốc vi sinh thân thiện với môi trường hơn, nó
có thể là chất sinh ra một loại sinh vật nào đó có khả năng ăn thịt các loại rệp,
nhện, sâu rầy nhưng không hại cây, có khả năng là là loại vi khuẩn sống ký sinh
trong cơ thể của các loại côn trùng làm cho chúng chết hoặc mất khả năng phá hoại…,
nó giết lọc lựa từng nhóm đối tượng và sự phân huỷ chúng nhanh hơn rất nhiều so
với thuốc có nguồn gốc hoá chất, nếu không phân hủy thì nó cũng không ảnh hưởng
đến môi trường. Nếu có điều kiện chúng ta sẽ trở lại vấn đề nầy.
Quy ước về tính độc của thuốc:
Theo tổ chức WHO thí tính độc của thuốc được
quy ước như sau:
- Vạch màu đỏ là thuốc rất độc
- Vạch màu vàng là thuốc độc trung bình
- Vạch màu xanh nước biển là thuốc ít độc
- Hình “đầu lâu có gạch chéo” là rất nguy
hiểm, có thể chết người
Khi sử dụng nên theo 4 nguyên tắc sau:
Đúng loại thuốc và đúng bệnh : Mỗi loại thuốc có tác dụng
với một loại sâu bệnh nào đó , nên khi mua phải xem kỹ loại hoạt chất của thuốc
ấy có đúng với bệnh của cây không. Có nhiều loại thuốc có thể trị được nhiều loại
sâu bệnh khác nhau (phổ rộng)
Đúng cách : Phải sử dụng đúng cách
theo hướng dẫn của nhà sản xuất , có loại phải pha nước phun lên cây, có loại
phải chôn xuống đất…nếu làm sai thì không tác dụng hoặc tác dụng không cao.
Đúng liều lượng : Điều nầy rất quan trọng, với
liều lượng khác nhau thì thuốc trị được các loại bệnh khác nhau cũng như các loại
cây khác nhau , pha đậm quá có thể làm ảnh hưởng đến phát triển hoặc chết cây,
pha lợt qua không giết được sâu bệnh mà còn làm cho sâu, rầy,vi khuẩn lờn thuốc,
vì thế khi pha thuốc nếu dùng ít phải sử dụng ống tiêm (xy lanh) để lường thuốc
thì tốt nhất
Đúng thời gian: Phải
phun thuốc trên cây khi trời mát (sáng sớm hay chiều tối), phải dự kiến khi
phun thuốc thì trời có mưa không (ít nhất phải cách từ 2 đến 3 giờ để có đủ thời
gian thuốc tác dụng). Ngoài ra nên để ý hạn sử dụng của thuốc
* Nguyên tắc bảo quản thuốc:
Chỉ
mua khi cần sử dụng – không để dành quá lâu vì thuốc có thể có hiện tượng thăng
hoa làm ô nhiễm môi trường. Khi sử dụng xong thuốc còn lại phải bảo quản thích
hợp theo hướng dẫn.
Thuốc
phải để nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Thuốc phải để xa khu vực chứa thực
phẫm, chăn nuôi.
Thuốc
phải có nhãn hiệu rõ ràng, phải xếp riêng các loại thuốc , để tránh nhầm lẫn
khi sử dụng (thuốc trừ cỏ phải để riêng ).
Nêú
dung môi pha thuốc là xăng, dầu thì thuốc có thể cháy được. Tránh phun thuốc gần
ngọn lữa.
Phải
chuẩn bị: Xà phòng, nước sạch, găng tay và cách cấp cứu khi bị nhiễm độc.
b. Phòng sâu bệnh như thế nào?:
Trong
việc phòng bệnh cho cây việc trước tiên là phải vệ sinh tốt vườn cây. Vườn trồng
cây phải thoáng và đừng qua ẩm thấp.
Cây
phải tỉa bớt cành đừng để quá rậm dễ làm mồi cho sâu bệnh.
Khi
phát hiện một một cành cây nào xuất hiện nấm mốc, sâu bệnh phải làm vệ sinh
ngay như cắt cành đó đem đốt hoặc ra khỏi khá xa khu vườn của mình.
Xit
thuốc ngừa loại bệnh đó nếu nhận thấy khả năng lây lan của sâu bệnh.
Ta
cũng biết rằng một thân thể yếu đuối thì rất dễ làm mồi cho bệnh tật vì thế
ngoài việc ngừa và trị bệnh ta cần phải bón phân, tưới nước như phần trên đã
trình bày.
c. Phun thuốc thế nào cho có kết quả:
Nhiều
người có thói quen chỉ phun thuốc bên trên cây như thế sẽ không diệt trừ hết
sâu, rầy hay mầm bệnh, vì phun như thế một số sâu , rầy ẩn nấp dưới dạ lá, nách
nhánh không bị thuốc tiếp xúc nên không chết được. Muốn phun thuốc có hiệu quả
thì phải phun như sau:
+ Lúc
nào người phun phải đứng trên gió. Người phun thuốc phải có bảo hộ lao động (ở
nhà có thể mặc áo mưa khi phun thuốc) và nếu thuốc bị bám trên cơ thể phải tắm
gội bằng xà phòng.
+ Vặn
béc phun để thuốc ra khỏi béc dưới dạng sương (hạt nhỏ)
+ Cần
phun thường được làm cong, nghiêng theo chiều miệng béc lên trên , đặt béc phía
dưới phun lên, luồn béc vào các nhánh phun lên thế nào bảo đảm 90% cây có thuốc
phun thấm đều bên dưới dạ lá, nhánh cây. Sau đó phun đều lên trên khắp cả cây
thì được.
Thời gian nào tốt nhất để phun thuốc: Buổi
chiều tối khoảng 17 giờ trời vừa mát thì phun thuốc tốt nhất với điều kiện là tối
hôm đó trời không mưa. Ta biết các lọai côn trùng, sâu rầy thường hoạt động nhiều
về ban đêm nên phun thuốc vào chiều tối và phun gần toàn diện như trên thì đạt
yêu cầu. Ta cũng có thể phun thuốc vào sáng sớm (trước 6 g) cũng được nhưng tác
dụng không bằng phun vào chiều tối.
*
>> Xin chú ý rằng:
Cách
tốt nhất để bảo vệ cho môi trường là chỉ sử dụng thuốc BVTV khi rất cần thiết,
chẳng đặng đừng mà thôi, không nên quá lạm dụng.
Hiện
nay một số thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc dược thảo, vi sinh rất có tác dụng
tốt với cây và đặc biệt là tốt với môi trường sống của con người . Các nước
tiên tiến có công nghệ vi sinh rất phổ biến, các vườn cây được khuyến khích sử
dụng. Còn ở nước ta chưa được phổ biến lắm, nên hàng ngày phải sử dụng các loại
“rác” của nước ngoài, chưa kể đến các hoá chất độc hại không rõ nguồn gốc cũng
được nhập lén từ Trung Quốc về để sử dụng
Các
loại thuốc BVTV nếu là hoá chất rất độc, có thể ta không nhận thấy nó độc trong
lúc đang sử dụng, vì chất độc không tác dụng vào cơ thể ta mỗi lần không bao
nhiêu nhưng nếu tích lũy hàng trăm lần hay hơn thế thì tới mức độ nào đó thì
“lượng biến thành chất” ngay.
Trong
thuốc BVTV có thứ cực độc, có thứ ít độc hơn, có thứ phân hủy hoàn toàn trong
vài tuần, có thứ thì tồn tại lâu dài hoặc không phân hủy được, vì thế khi sử dụng
các bạn cần tham khảo danh mục các thuốc không được sử dụng của Cục BVTV (monitor, metyl parathion, DDT… là những thuốc thông dụng
trước đây nay đã cấm sử dụng).
Hiện
nay chưa có nghiên cứu cụ thể nào đến sự tác hại của thuốc BVTV với người sử dụng
nhưng đã có hiện tượng người tiếp xúc thường với thuốc BVTV có sức khỏe không tốt,
có người bị bệnh mãn tính và cả ung thư nữa Như trên đã trình bày vì thói quen
sử dụng thuốc bừa bãi nên ngày nay các sâu bệnh đã lờn thuốc nên mỗi ngày phải
sử dụng liều lượng mỗi lớn hơn, phải thay đổi liên tục các hoạt chất trong thuốc
nên bây giờ nếu bảo không nên sử dụng thuốc BVTV thì không thể được nữa.
Có
nhà khoa học khuyên là khi cây nào phát bệnh thì trị riêng cho cây đó không nên
quá kỹ lưỡng mà phun xịt hết cả vườn. Đây là một ý kiến ta cần tham khảo.
*
Các bạn thử dùng các thuốc BVTV dạng vi sinh hoặc áp dụng cách trị bệnh cho cây
của Ông bà ta trước đây xem sao.
Khi
trồng mai nếu bị sâu bệnh thì cũng có cách chữa như:
+ Khi
phát hiện bệnh chỗ nào trên cây thì cắt bỏ ngay chỗ đó (mang cành cây bệnh đi
xa để tránh lây lan).
+ Dùng
hột trái bình bát xay nhuyễn, ép lấy nước để phun xịt trị sâu rầy
+ Dùng
nước trong tẩu thuốc lào hoặc ngâm các tro và đầu mẫu thuốc lá để xịt lên cây
có bệnh
+ Hoặc
dùng các loại thuốc không độc như:
Pha
thuốc Bordeau (1:1:100) bằng cách dùng 1 phần Sulfat Đồng, 1 phần vôi và 100 phần nước (có thể pha lõang hơn khi
bệnh ít).
Có
công thức khác là dùng 6 g sulphat đồng với 1,5 g vôi sống
pha trong 1 lít nước.
Cần
pha riêng CuSO4 và vôi, sau đó pha lại và sử dụng ngay. Vì Sulfat Đồng có thể
tác dụng với kim lọai nên bình xịt cần sử dụng béc nhựa, nếu không có ta dùng
bình có béc kim loại nhưng phải sử dụng nhanh và rửa sạch ngay sau khi dùng.
Thuốc nầy dùng để trị các bệnh nấm lá, nấm trên cây cho mai, nó không độc với
con người và sinh vật, sử dụng rất tốt.
Sau
khi xem xong bài viết các bạn có thể biết được mình nên cần loại thuốc nào để
phòng trừ bệnh trên cây mai và đặc biệt hơn là hiểu về các loại thuốc, nên dùng
hoạt chất nào, rồi từ đó tìm mua tên thuốc ( đã có thương hiệu) chứ không nhất
thiết bạn phải mua đúng tên thương mại của loại thuốc đó về sử dụng.
Hoa mai Bình Định,
kính chúc các bạn thành công, và tìm được loại thuốc cần dùng trong việc chăm
sóc cây mai của mình.
Hoa
Mai Tết Bình Định