McDonald’s là
một công ty kinh doanh bất động sản khi vay ngân hàng mua đất rồi cho thuê cố
định với mức giá do họ đặt sẵn dưới danh tiếng nhượng quyền thương hiệu. Năm
2019, tổng giá trị bất động sản mà McDonald’s nắm giữ lên đến 39 tỷ USD, biến
thương hiệu này thành hãng kinh doanh nhà đất lớn thứ 5 thế giới.
Khủng hoảng kinh tế là một thảm họa với những ngành như hàng
không hay du lịch. Tuy nhiên với những chuỗi đồ ăn nhanh, suy thoái kinh tế có
vẻ chẳng ảnh hưởng nhiều khi người dân tìm đến những đồ ăn rẻ tiền như họ thay
vì các nhà hàng hạng sang.
Trong suốt thời kỳ 2008-2010 khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn
cầu diễn ra, một loạt các nhà hàng, doanh nghiệp phải đóng cửa thì những chuỗi
đồ ăn nhanh như Subway lại mở rộng tới thêm 6.000 chi nhánh. Chuỗi KFC thì mở
tới hơn 300 còn McDonald’s mở tới hơn 600 địa điểm mới.
Lấy McDonald's làm ví dụ, tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu
của chuỗi đồ ăn nhanh này đạt tới 29% trong cùng kỳ, trở thành một trong những
chuỗi kinh doanh thành công nhất mùa khủng hoảng.
Tuy nhiên, ít ai biết được rằng bí mật của McDonald’s không hề
nằm ở việc bán bánh burger hay những chiêu trò quảng cáo. Sự thành công và mở
rộng nhanh chóng của những chuỗi đồ ăn nhanh như McDonald’s nằm ở địa điểm. Nói
một cách đơn giản, yếu tố đảm bảo cho sự thành công vượt bậc và bền vững của đế
chế này chính là việc kinh doanh bất động sản.
"Tôi không kinh doanh Hamburger. Tôi kinh doanh bất động
sản"
Trong một lần diễn thuyết tại Đại học Texas-Mỹ, Nhà sáng lập Ray
Kroc của McDonald’s đã hỏi các sinh viên bên dưới: "Đố các bạn, tôi kinh
doanh cái gì?". Hầu hết các sinh viên đều cười vì nghĩ rằng Ray đang nói
đùa. Không có ai trả lời cả, Ray lại hỏi lần nữa: "Theo các bạn thì tôi
kinh doanh cái gì?"
Các sinh viên lại cười và cuối cùng một người la to: "Ray,
ai mà không biết ông kinh doanh Hamburger chứ." Ray tỏ vẻ khoái trá:
"Tôi cũng nghĩ anh sẽ nói như vậy." Ông ngừng một lúc và nói nhanh:
"Này các bạn, tôi không kinh doanh Hamburger. Tôi kinh doanh bất động
sản!"
Trên thực tế, McDonald’s là một công ty chuyên kinh doanh bất
động sản hơn là hoạt động trong mảng nhà hàng ăn uống. Báo cáo tài chính năm
2019 của McDonald’s cho thấy tổng giá trị tài sản bao gồm trang thiết bị, bất
động sản… trước khi khấu trừ đạt tới 39 tỷ USD. Con số này biến McDonald’s trở
thành hãng kinh doanh bất động sản lớn thứ 5 thế giới tính theo tổng giá trị
tài sản.
Vậy tại sao mọi người lại cho rằng McDonald’s là hãng kinh doanh
dịch vụ ẩm thực chứ không phải bất động sản? Câu chuyện này liên quan đến hoạt
động nhượng quyền của thương hiệu nổi tiếng này.
Tương tự như những chuỗi đồ ăn nhanh khác như Subway hay Burger
King, hãng McDonald’s mở rộng nhanh chóng nhờ chiến lược nhượng quyền thương
hiệu thay vì tự mở các chi nhánh. Khoảng 85% số nhà hàng mang tên McDonald’s có
chủ sở hữu là những người ký hợp đồng nhượng quyền, thuê tên thương hiệu với
chuỗi đồ ăn nhanh này.
Nghe đến đây nhiều người sẽ lầm tưởng McDonald’s dựa chủ yếu vào
việc thu phí bản quyền, nhượng quyền thương hiệu. Thế nhưng chiến lược của
chuỗi đồ ăn nhanh này lại tinh vi hơn nhiều.
Với kinh nghiệm lâu năm trong ngành bất động sản, các cửa hàng
của McDonald’s đều sở hữu những vị trí đắc địa như góc hai mặt tiền hay trên
những con đường lớn sầm uất. Hãng không chỉ đơn thuần việc thuê một mặt bằng để
kinh doanh mà họ sẽ đàm phán để thuê mua hoặc nhờ một đối tác tài chính đứng
vào hỗ trợ để mua lại toàn bộ mặt bằng này.
Với uy tín của mình, McDonald’s dễ dàng vay được vốn từ ngân
Hàng. Như vậy họ chỉ cần bỏ ra 1/3 số tiền để mua lại bất động sản đó. 2/3 số
tiền còn lại, ngân hàng hay các đối tác tài chính sẽ cho vay.
Số tiền lãi cộng với lợi nhuận hàng tháng sẽ được trả bằng chính
dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của McDonald’s. Điều thú vị là sau vài năm,
McDonald’s dần trả hết nợ và sở hữu được những khu đất này. Với tính chất tăng
giá theo thời gian của bất động sản, tổng giá trị của McDonald’s cũng tăng
theo.
Đối với những chủ sở hữu nhượng quyền, họ sẽ buộc phải ký kết
hợp đồng kinh doanh theo tiêu chuẩn của McDonald’s, qua đó trả phí nhượng quyền
và tiền thuê đất theo hợp đồng. Bất cứ ông chủ nào muốn từ bỏ cuộc chơi cũng sẽ
được McDonald’s loại trừ và tìm kiếm một đối tác mới.
Tất nhiên, hãng cũng phải duy trì tiêu chuẩn, hình ảnh và doanh
thu cho những đối tác này để gián tiếp thu lợi cho vay vốn kinh doanh bất động
sản.
Khi danh tiếng và tổng tài sản của McDonald’s đi lên, hãng sẽ
nhận được những khoản vay ngày càng ưu đãi từ ngân hàng và cứ thế như một quả
cầu tuyết, công ty liên tục mở rộng. Mô hình này thường được gọi là kinh doanh bất động sản dòng tiền kép.
Năm 2019, khoảng 64% trong số 11,6 tỷ USD tiền nhượng quyền của
McDonald’s đến từ tiền thuê đất. Xin được nhắc rằng những ông chủ muốn được
nhượng quyền kinh doanh McDonald’s phải trả cái giá không hề rẻ. Tại Mỹ, họ
phải thanh toán tiền cọc 1-2 triệu USD, phí nhượng quyền khoảng 45.000 USD cùng
nhiều khoản thanh toán khác.
Một nghiên cứu từng chỉ ra rằng bình quân các nhà hàng nhượng
quyền tại Mỹ trả 6-10% doanh số của họ cho tiền thuê đất, thì với McDonald’s,
con số này lên đến 8,5-15%.
Rõ ràng, McDonald’s là một công ty kinh doanh bất động sản khi
vay ngân hàng mua đất rồi cho thuê cố định với mức giá do họ đặt sẵn dưới danh
tiếng nhượng quyền thương hiệu. Hãng hoàn toàn có thể tìm ông chủ mới sau khi
hợp đồng nhượng quyền hết hạn hoặc đơn giản là bán khu đất đó đi.
Thậm chí trong thời kỳ khủng hoảng, McDonald’s còn có cơ hội mua
đất với giá rẻ hơn để kinh doanh và phát triển. Đây là một trong những yếu tố
khiến thương hiệu này tiếp tục mở rộng bất chấp suy thoái kinh tế 2008.
Ông tổ của ngành bất động sản dòng tiền kép
Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao Ray Kroc lại được coi là nhà
sáng lập McDonald’s trong khi tên thương hiệu lại chẳng dính dáng gì đến ông.
Trên thực tế, ý tưởng kinh doanh McDonald’s đến từ 2 anh em Richard và Maurice
McDonald.
Tại thời điểm đó, Ray Kroc chỉ là một gã bán máy xay sinh tố
quèn. Công việc kinh doanh của Kroc đổ bể sau Thế chiến II và mọi dự án của ông
đều đi vào ngõ cụt. Con đường khởi nghiệp của Kroc khi đó tưởng chừng chấm hết
nhưng ông chợt nhận ra của hàng đồ ăn nhanh của anh em nhà Richard lại mua
nhiều máy xay sinh tố hơn bất cứ nhà hàng nào.
Ngay lập tức Kroc lái xe tới bang California để thăm nhà hàng
này và chứng kiến được tiềm năng của McDonald’s với quy trình kinh doanh nhanh
chóng, gọn nhẹ. Sau đó Kroc đã đề nghị hợp tác, chịu trách nhiệm phát triển mô
hình McDonald’s với anh em nhà Richard. Tại thời điểm này, Kroc chỉ là gã làm
thuê cho những nhà sáng lập đích thực của McDonald’s.
Tuy nhiên sự phát triển của chuỗi McDonald’s quá thành công
khiến anh em nhà Richard sợ hãi. Họ chỉ muốn mở những nhà hàng thông thường và
có ý định dừng việc mở rộng lại. Thế là Kroc quyết định vay mượn 2,7 triệu USD
để mua lại toàn bộ chuỗi McDonald vào năm 1961, mức giá kỷ lục thời đó.
Ban đầu anh em nhà Richard không muốn nhượng lại chuỗi kinh
doanh của mình cho Kroc. Tuy vậy với tầm nhìn rộng, Kroc đã âm thầm đàm phán,
vay mượn để mua lại các bất động sản mà chuỗi McDonald’s thuê.
Với vị thế là chủ đất, Kroc đã ép được anh em nhà Richard bán lại thương hiệu trước nguy cơ bị đuổi khỏi các chi nhánh. Đây chính là khởi điểm của mô hình kinh doanh bất động sản dòng tiền kép của các chuỗi đồ ăn nhanh ngày nay. Bản thân Ray Kroc cũng được coi là ông tổ của mô hình này.
Theo Cafebiz.vn
